DE STAAT VAN HET JEUGDTHEATER

Timothy spreekt De Staat van het Jeugdtheater 2017 uit op Het Theaterfestival.

Lees hier de volledige tekst (pas op die is lang):

DE STAAT VAN HET JEUGDTHEATER

September 2017

Lina (17), Willem (16), Suzan (18), Siem (11), Timothy (35) op

 

SCENE 1 WAAROM THEATER

(Lina als eerste naar voren)

 

Hier op dit podium

voel ik het echt :

ik weet dat ik hier echt sta te ademen, te hartkloppen en te zweten,

want… fuck.

ON STAGE…

dus adrenaline!

Dit is dus

echt

ECHT LEVEN

geen tijd om veel na te denken, gewoon doen, zijn!

En nu hier op dit moment doe ik het ook. Zijn.

 

maar doordeweeks,

thuis aan tafel,

op mijn kamer,

of in de schooltoiletten of voetbaldouches

sta lig zit ik me een potje te dromen.

Ik kan mijn gedachten er gewoon niet bij houden.

Ik ben er niet…

Mijn moeder zegt,

dat dat mijn hormonenwinkel is die maakt dat ik

droom, afdrijf, pieker.

En mijn vader zegt

dat het ‘al die schermen’ zijn die onderdeel van mijn leven uitmaken :

Ik watsap, snaptsjat, Wepsnep, tsjapsnet, tsjiptsjap,

of ik sta in de spiegel te kijken

om te zien hoe ik eruit ga zien op een selfie voor instagram of milligram

Kortom, vooral navelstaren, internetten,

twijfelen, piekeren, afdwalen je weet wel.

 

Maar ja, is dat erg?

Is doen beter dan denken?

Is echt beter dan nep?

Moet je elkaar echt aanraken om vrienden te zijn

of waarom zou chatten niet genoeg zijn?

Daar twijfel ik dus over.

En niet alleen dat, want,

 

Verplaats je eens in mij,

Theaterpedagoog daar op rij 3

Of jij,

dorre theatertante daar achterin

Zou jij het weten…in deze wereld?

Of je voor fucking 70 euro –wie heeft dat nou??- naar een concert gaat

Dat misschien afgelast wordt vanwege een terroristische dreiging?

Of je nu wel of niet moet afreizen naar Syrië?

Of je je moet inzetten voor het Identitair Verzet of anti-FA?

Of je nu IT moet studeren omdat daar een ‘tekort’ aan is,

ook al interesseren computers je geen bal?

en of het naïef is te dromen over een voetbalcarrière?

En of ik wel echt leuk en lekker ben?

 

Ik twijfel, ja ik twijfel ja, over alles,

Over hoeveel geld veel geld is,

Over hoe ik mijn ouders eindelijk bekeer tot het Vegetarisme

Over of ik wel in een vrije samenleving…

-Ja je dacht dat ik me niet voor politiek interesseer,

maar denk je echt dat die shit niet tot in onze gesprekken doordringt?

MARK RUTTE, DONALD TRUMP, ASSAT, MACARON,

zegt me heus wel wat.

 

En ik pieker

Over of ik ooit kinderen ga krijgen

Over terreurdreiging

Over waarom mijn generatie

–zoals in de krant staat-

Het nooit meer zo goed gaat hebben als die van mijn opa en oma.

 

En door mijn gepieker heen, roepen de volwassenen, dat ze het zeker weten,

maar dan roepen ze allemaal iets anders :

Dat de opwarming van de aarde zeker niet aan de mens ligt.

Dat we binnen tien jaar zeker niet meer op onze planeet gaan kunnen wonen.

Dat er dankzij kernwapens zeker nooit meer oorlog komt, omdat niemand meer durft.

Dat Zwarte Piet zeker niet racistisch bedoeld is.

Dat Trump zeker een volslagen idioot is.

Dat linkse mensen zeker elitaire klootzakken met een hobby zijn.

 

Dus ja ik geef het toe :

Ik weet het niet.

 

Ik durf niet, ik denk

Ik heb geen zin, ik twijfel

Ik weet het niet, ik ben bang.

En er is allerlei leven om mij heen

Maar ik maak het niet Echt mee

Ik sta er niet echt midden in.

 

Ik zweef erover heen als een drone zonder doel!

Af en toe raak ik de grond, voel ik echt even iets van

Oh ja, da’s leven

en ‘ja zo moet het’

 

En als iemand me wat vraagt,

reutel ik mijn script op van “standaard antwoorden op standaardvragen” :

Hoe is het? => Goed

Hoe was het? =>Gaaf

Like? => Like!

Word je gepest?=> Nee.

Ben je lesbo? => Ben je gek?

Waar kom je vandaan => Chili!

 

(stilte)

 

Nee, weet je wat helpt?

Wat me dat gevoel geeft van

‘oh, misschien kan het toch’ ?

Nou…

FOCUS…en

KADER…en

PERSPECTIEF en

ORIëNTATIE

 

Dat ik mijn hoofd en lijf richting geef,

dat ik me kan concentreren

en bijvoorbeeld !…

dat ik op een stoel zit in het donker

en dat het stil wordt om me heen,

dat iedereen stil wordt en niemand afleidt

en dat dan- als het begint

dat er alleen iets gebeurt op die vloer

dat gebeurt speciaal voor mij

en dat erover gaat

over ECHT Leven

Er echt staan

En dat ik, terwijl ik op die stoel zit en kijkluister

ook voel wat het is,

dat het geen script is,

geen acteur die al te vaak hetzelfde stuk speelt.

Dat ik voelsnap,

of snapvoel

wat ik normaal niet helemaal mee krijg,

waarover ik vol vragen of tranen schiet,

waarlangs ik leefzweef

waardoor ik denk aan wat dat is :

lef, meervoud : leven.

Dan!…

als dat gebeurt, en ik weer focus vind of oriëntatie dan….

Voel ik zwaartekracht,

raak ik geïnspireerd.

Word ik aangemoedigd,

worden raadselen ontluisterd,

zie ik schoonheid,

wordt aan mijn geweten gerammeld!

Kan ik dromen over wat ik wil meemaken

Ben ik niet meer bang

Vergeet ik de twijfel of het zet me juist aan het redeneren

En ik voel dingen indalen :

gewicht, wijsheid, humor, kracht,

Brandstof voor een Echt Leven!

 

SCENE 2 WAAROM KRIJGEN WE HET NIET

(Willem naar voren)

 

Mooi, tof, goed begin,

helder, helemaal mee eens!

En nu ik!

Nou ja, laat ik eerst maar toegeven dat ik geen idee had wat de dag voor JEUGDTHEATERPROFESSIONALS is.

Timothy hier heeft me gevraagd….

—blijkt ie dus gewoon jeugdtheaterprofessional te zijn!—

of ik op het Theaterfestival…

Het Wat????

Het Teefwatteval?

Ja, ik had er nog nooit van gehoord

en dus Timothy vragen of ik een tekst wou doen,

En hij keek er zo belangrijk bij

en dat iedereen er ging zijn enzo

en dat daarna dus GAALAA

En dat alle professionals dan met elkaar gaan dansen

en facebooken en frascatiën enzovoort.

Dus ik zei ja.

 

Want beste professionals…

jullie kijken graag naar elkaar

jullie vinden het belangrijk wat de COLLEGAS ervan vinden

jullie lezen elkaars recensies

 

Maar kijken jullie ook naar ons?

Kijk eens

Naar mij

naar ons

Kom eens in onze wereld

Vraag je eens af wat wij willen zien

Vraag je eens af wat wij bespreken

Wat wij willen meemaken

 

Hoor ik daar iemand fluisteren : Dat doen we wel?

Wie was dat?!

(kijkt boos de zaal kijken, als een leraar die er in de klas iemand gaat uitpikken)

 

Please man!

Check dan die saaie posters ’s man.

Met OF een kind erop in een COOLCAT pakje

OF een oh zo kleurrijke leuke tekening!

Moet ik die serieus ophangen op mn kamer?

En check die flyer!

Is dat aan mij gericht of aan mijn ouders?

Check die tekst : Schoolvoorbeeldje rond de pot draaien!

En check die schouwburg met die muffe foyer man

Geen drankjes

Geen troepjes

Niet rennen

Niet schreeuwen

er gaat een bel

Net als op school

We MOETEN de zaal in

 

En check die acteurs dan man : Spelen plotseling BLIJ, VROLIJK en POSITIEF

Nadat ze ons eerst chagrijnig hebben toegesproken van

“Telefoon uit en stil zijn!”

“De acteurs kunnen alles horen wat je zegt”

En dan beginnen ze,

kijken constant de zaal in OF we er wel in MEE GAAN,

of we wel HARD GENOEG LACHEN

Nou zorg maar dat ik er in mee ga!

 

En het recept ga ik je nu geven :

Hier komt ie…

 

NEE tegen de klassiekers in een modern jasje!

NEE tegen alles wat verkocht wordt als ACTUEEL en dat het niet is.

Nee tegen JEUGDTHEATER regisseurs die zich niet meer in ONZE WERELD kunnen inleven

NEE tegen het nagesprek waarin me wordt verteld waarom de voorstelling BELANGRIJK is

en wat ik erin had moeten zien.

Verzin een ander format!

NEE tegen KINDERACHTIG, SAAI, DOODS, OLD SKOOL
JA tegen naar en met ons kijken naar de wereld waarin wij leven.

Ja tegen directheid

Ja tegen complexiteit

Ja tegen hieperhedendaagse taal

JA tegen energie!

 

JA tegen wat ons echt bezighoudt!

 

Maak eens een show over 13 reasons why

 

Maak eens wat over de Playstation 10

 

De overname van of door de COMPUTER

 

Het wissen van PORNO uit mijn geschiedenis

 

De waarde van een vrouw

 

De verboden relatie tussen een scholier en docent

 

Mijn aller vieste fantasieën

 

Geld

 

Radicalisering

 

Ongelijkheid

 

Over Geweld

 

Of over Escape Rooms

 

Over Waarom ik niet uit de kast durf te komen

 

Hoe ik bepaal wat goed en slecht is

 

Zeg me daar iets over Met URGENTIE

Zonder enig voorbehoud

Wees niet te tuttig

 

Daar wordt het niet spannender van!

Vertel alsjeblieft iets over de wereld !

Maak geen voorzichtige metaforen

maar AGENDERENDE voorstellingen in my face !

 

Over thema’s die PIJN doen,

ingewikkeld zijn!

Eerlijk zijn !

Persoonlijk zijn !

Zorg dat het me perspectieven voorschotelt,

door elkaar schudt

en echt raakt zodat ik het voel

 

en ga denken,

 

GE – ARTICULEER – DER

ga nadenken.

 

Dat is het,

dat wil ik,

dat heb ik nodig!

 

SCENE 3 THEATERBEZOEK

(Suzan naar voor)

 

Ik wist wel dat het over homo’s ging,

dus dat vond ik natuurlijk wel een leuk onderwerp.

Ik houd niet zo erg van toneel

 

en dat soort gekke dingen,

maar ik vond het echt hartstikke goed

Ik was een keer eerder naar toneel geweest en dat was met gekke rekwisieten en zo.

 

Deze voorstelling was net alsof het echt was,

zoals het voor je stond.

 

Iedereen die ik er in de pauze over sprak vond het leuk.

 

Maar ik was niet van plan op school te vertellen hoe ik me voelde.

Ik dacht meer van;

als ik verkering met een meisje heb dan zien ze dat vanzelf wel.

 

Tijdens de voorstelling dacht ik alleen maar

‘ik hoop dat ze me niet aankijken en het zien’.

Maar dat was niet zo en na die tijd wist niemand nog iets.

 

Toen Jesse, een jongen uit mijn klas, uit de kast kwam besloot ik het ook te vertellen.

 

Hij vertelde het tijdens mentoruur,

onze mentor is ook homo.

Jesse en de mentor gingen eerst heel even weg

en toen ze terug kwamen vertelde Jesse dat hij homo is.

 

Ik vroeg eerst of het een grap was

want ik wilde er zeker van zijn dat hij geen grap maakte.

Toen het geen grap bleek zei ik ‘ik moet ook wat vertellen’

en toen zei ik het maar.

 

Daarna ging de hele klas klappen.

Dat was heel fijn.

Iedereen reageerde heel goed,

 

Ik denk zeker dat de reactie van de klas wel is veranderd door het toneelstuk.

Eerst maakten ze wel van die grapjes : vieze homo’s dit en dat.

Dat hoor je nu bijna niet meer.

 

Ik wilde het eerste eigenlijk helemaal niet vertellen.

Mijn doel was te gaan studeren in een nieuwe omgeving

en dan gewoon mezelf te zijn.

Maar hier en op school nog even niet.

Toen Jesse uit de kast kwam heeft me dat wel over de streep getrokken,

het is toch anders gelopen dan ik had gedacht.

 

Tijdens werkweek in Engeland kwam ook nog een meisje uit de kast.

Ineens komen ze allemaal.

Als de voorstelling niet op school had gespeeld had ik het nooit gezegd.

Ik denk dat Jesse het dan ook niet had gezegd.

 

En ik weet zeker dat als we het wel hadden gezegd

dat de reacties dan heel anders waren geweest,

 

Het voelt wel alsof ik meer mezelf kan zijn.

 

SCENE 4 HELEEN

(Siem, met longboard)

 

Hoi. Ik ben Siem.

Ik zit al drie jaar op toneel en

het gaat heel goed.

Ik zou ook best wel acteur willen worden….

 

Toen we met school een paar keer naar toneel gingen,

vond ik er niet zoveel aan.

‘t Was kinderachtig.

De docent snurkte tijdens de voorstelling

Het was zijn ‘uurtje vrij’

 

En als het dan klaar was,

Gingen we napraten

over ‘wat voor decor er was’

en

‘de functie van de muziek’

 

maar ik dacht :

WAAR GING HET EIGENLIJK OVER?!

WAT MAAKT HET LOS

Da’s toch belangrijk!?

 

Maar nu zit ik dus op toneel,

En ik heb al drie jaar les, van Heleen

Kennen jullie die?

Heleen is tof

en de groep ook

We maken elk jaar een voorstelling en spelen die,

vijf keer volle zaal!

 

Als we spelen bij Heleen

Dan gaat het ergens over

en dan doet het er toe!

Dan zijn we

super geconcentreerd

Leven ons in,

Spelen, op leven en dood!

 

DAT is toneel.

 

SCENE 5 VOOR SIEM, LINA, WILLEM, SUZAN

(Timothy op)

 

Wat kan het jeugdtheater nog in een wereld

die spectaculair verwarrend is,

een paradoxale wereld,

want langs de ene kant leven we in rijkdom

en langs de andere kant loert overal de ellende om de hoek.

Een wereld waarin tradities zijn verdwenen

maar oh zo veel nieuwigheden onze nieuwsgierigheid wekken.

Een wereld waar iedereen openlijk schreeuwt

en toch zoveel verborgen ligt.

Een vrije wereld waar toch alles naast de lat gelegd wordt en moet.

Een wereld van entertainment en spel,

waar de fantasie toch weinig gebruikt wordt.

Een wereld waar de jeugd wordt verafgood

maar diezelfde jeugd niks maar dan ook absoluut niks voor het zeggen heeft.

Een overdonderende wereld,

die in een gemiddeld provincie-stadje toch weer doodsaai kan zijn.

Een chaotische wereld,

die er in Nederland dan toch nog soms verbijsterend aangeharkt kan uit zien.

 

Wat het theater NIET moeten doen,

is die wereld uit de weg gaan.

Theater moet er vol in.

Daar liggen de thema’s!

 

Theater moet de fenomenen,

de ongeschreven regels,

de wetmatigheden van die wereld isoleren,

bestuderen

en in voorstellingen thematiseren.

 

Theater kan niet die hele wereld bloot leggen,

inzichtelijk maken,

maar wel de meeste relevante hoeken van die wereld uitlichten.

diepgang en contrast aanbrengen,

het onbesprokene bespreken,

het onbegrijpelijke bevragen,

samenhang,

relaties of begrip creëren.

 

Een ervaring bieden, die voorbereidt op de echte grote wereld.

 

De wereld is theater op zich, is vol spanning, is vol thrills en verlokking.

Om Siem, Lina, Willem, Suzan te pakken te krijgen

moet je niet voortbouwen op theatertradities,

maar vooral de mechanismen, de taal,

de esthetiek van deze wereld als uitgangspunt nemen.

 

Kom maar op met een gedurfd hedendaags antwoord :

 

Met decors die niet de Weense opera

maar de etalageruitenontwerper van de Bijenkorf doen verbleken,

Met teksten die de literatoren doen gruwen,

maar de rappers doen gloeien.

Met acteurs die zo spelen dat ze fuckin snel, sexy, gevaarlijk en schaamteloos zijn

Muziek die direct is en zorgt voor spanning op de vloer.

En vraagt om Shazam.

 

Laat ons niet even leeg naar buiten gaan als we naar binnen gingen.

 

Laat ons willen dat het langer duurt,

verlangen naar een volgende keer.

Laat ons morgen weer terug komen.

 

Ik ben trots op wat theater kan bereiken.

Ik ben trots op Heleen.

En dankbaar om bij te dragen aan de ontwikkeling van GOED theater voor JONGE mensen.

 

Vertel alles in wereld.

 

Dankjewel Lina, Willem, Siem, Suzan en Joachim.

 

 

Tekst Timothy de Gilde

Redactie Joachim Robbrecht